Per 1 augustus 2021 trad de nieuwe wet op de vrijwillige ouderbijdrage in werking. Belangrijk gevolg hiervan is dat kinderen bij niet betalen niet langer kunnen worden uitgesloten van extra activiteiten die, buiten het reguliere lesprogramma om, door school worden georganiseerd. Hierbij maakt het niet uit of ouders niet kunnen of willen betalen. Voorheen werd een groot deel van de benodigde kosten t.b.v. kinderen uit ‘arme’ gezinnen betaald vanuit Leergeld, een particuliere organisatie met 111 lokale en regionale vestigingen. Na invoering van de wet komt de volledige financiële verantwoordelijkheid bij de scholen te liggen.
Leergeld Nederland heeft zich er jaren sterk voor gemaakt om kinderen, waarvan de ouders de vrijwillige ouderbijdrage niet kunnen betalen mee te laten doen en niet uit te sluiten van activiteiten. Zij moeten kunnen meedoen, omdat dit hen kansen biedt en belangrijk is voor hun ontwikkeling. Deze wet komt hieraan tegemoet. Tegelijkertijd hadden wij bij de invoering ervan twijfels over mogelijke – onbedoelde- negatieve effecten van deze wet.
Onlangs hebben wij een uitgebreide enquête uitgezet onder onze stichtingen teneinde een (objectief) beeld te krijgen van de stand van zaken betreffende de uitvoering van deze wet. 73% van onze stichtingen heeft hieraan deelgenomen. Een samenvatting van de belangrijkste bevindingen leest u in de bijgaande bijlage. Op basis van de bevindingen doen we aanbevelingen aan politici, beleidsmakers en onderwijs.
Om te beginnen is het merendeel van de scholen op de hoogte van de wet en voert deze ook uit. Er valt echter nog veel te winnen bij verbetering van de informatievoorziening. Zowel vanuit het ministerie van OCW naar het onderwijs, informatie-uitwisseling binnen het onderwijs en informatieverstrekking vanuit scholen naar ouders.
Bij een aantal scholen bestaat er onduidelijkheid over de activiteiten die onder deze wet vallen. Dan gaat het met name om kostbare activiteiten zoals schoolreizen, profielklassen, waaronder tweetalig onderwijs. Bij niet betalen volgt soms nog steeds uitsluiting van het kind. De website van OCW en de door OCW verspreide brochure moeten worden aangepast, waardoor het voor scholen en ouders vaststaat voor welke activiteiten deze wet geldt.
Een aantal scholen heeft de manier van inning van de ouderbijdrage nog niet gewijzigd, met als gevolg dat ouders herinneringen en aanmaningen krijgen. Administraties van scholen zijn vaak niet op de hoogte, wat vaak leidt tot zeer stressvolle situaties voor ouders. De betaalprocedure moet zo snel mogelijk worden aangepast.
De vrees voor een verschraling van het aanbod vanwege beperkte financiële middelen zien we terug bij zowel onze stichtingen Leergeld als bij schoolbesturen. In de relatief korte tijd na invoering valt daar op dit moment nog weinig over te zeggen. Wel is dit een aspect om in de gaten te houden. Op zich is enige verschraling van het aanbod, zoals bijvoorbeeld beperking van het aantal dure en verre schoolreizen, niet erg. Maar met name voor scholen met een relatief groot aantal kinderen uit onze doelgroep, kan dit tot de ongewenste situatie leiden dat er niets meer extra georganiseerd kan worden. Vanuit Leergeld Nederland bepleiten we daarom dat er in samenspraak met OCW en het onderwijs een soort ‘basiseducatiepakket’ geformuleerd wordt en waar nodig de financiering van scholen daarop aan te passen. Hierdoor kunnen alle kinderen, ongeacht de portemonnee van hun ouders, blijven genieten van bijvoorbeeld een excursie of schoolreis.
Over Leergeld Nederland
Leergeld helpt kinderen die om financiële redenen niet kunnen meedoen met hun leeftijdsgenoten en daardoor de kans lopen om in een sociaal isolement te komen. Leergeld wil ervoor zorgen dat deze kinderen gewoon kunnen meedoen en zich sociaal, fysiek en emotioneel kunnen ontwikkelen. Lokale stichtingen leveren de daadwerkelijke ondersteuning aan deze kinderen. Zij passen dezelfde bijzondere werkwijze toe: de leergeldformule.
De stichtingen zijn aangesloten bij de Vereniging van Stichtingen Leergeld in Nederland. Leergeld heeft in Den Bosch een landelijk bureau. Inmiddels zijn er 111 stichtingen actief die in 2021 gezamenlijk ruim 130.000 kinderen hebben geholpen. Leergeld heeft zich de laatste jaren op meerdere terreinen geprofessionaliseerd. Onderdeel daarvan is de invoering van een nieuw centraal registratiesysteem, genaamd Lisy2021 per 1 januari 2021.